Psikofarmakolojik Değerlendirme ve İlaç Tedavisi
Heading Title
Psikofarmakoloji, ruhsal hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların, canlıların duygu, düşünce, algı ve davranışları üzerindeki etkilerini inceleyen bilim dalıdır. Psikofarmakoloji bu etkileri incelerken elde ettiği bilimsel çıkarımları ruhsal hastalıkların tedavilerine katkı sağlar.
Ruhsal hastalıkların tedavisinde ilaç tedavileri önemli bir yer tutmaktadır.
Psikofarmakolojik tedavide kullanılan ana ilaç grupları; antidepresanlar, antipsikotikler, anksiyolitikler, duygudurum düzenleyiciler ve anti-epileptiklerdir.
Bu ilaç grupları içerisinde çok sayıda farklı molekül bulunmaktadır. Hangi molekülün, hangi doz ve sürede kullanılacağı Psikiyatrik Muayene ve Psikofarmakolojik Değerlendirme sonrası belirlenebilir.
Bilim uzun araştırmalar sonucu birçok tıp alanında olduğu gibi psikiyatri alanında da kanıta dayalı ve güvenilir tedaviler ortaya koymuştur. Ruhsal hastalıkların ilaçlarla tedavisinin hedefi psikiyatrik şikayetleri ortadan kaldırmak, geriletmek ve tekrarlamasını engellemektir.
Depresyon, Bipolar Bozukluk, Anksiyete Bozuklukları, Obsesif-Kompulsif Bozukluklar, Psikotik Bozukluklar gibi bir çok ruhsal hastalığın tedavisinde önemli gelişmeler yaşanmıştır.
Evet, bir psikiyatri uzmanı tarafından yürütülen düzenli psikiyatrik görüşmelerle devam edilen ilaç tedavisi mümkündür. Farklı hastalıklar için tedaviye yanıt oranları farklılık gösterebilmektedir. Bütünsel psikiyatrik muayene sonrasında yapılandırılmış bir psikoterapi çalışması olmasa dahi ilaç tedavisinin yönetiminde de psikoterapötik bir çalışmanın gerekli olduğunu belirtmek gerekir. Herhangi bir hasta-hekim etkileşiminin olmadığı bir ilaç tedavisi yeterli olmayacaktır. Bu yüzden tedavi süresince psikiyatrik görüşmeler düzenli aralıklarla yapılmalıdır.
Yapılan son çalışmalar bir çok ruhsal rahatsızlık için psikiyatrik ilaç tedavisine ek olarak psikoterapinin tedaviyi güçlendirdiğini ortaya koymuştur. Öte yandan ilaç tedavisi olmadan yeterince iyileşme sergilemeyecek rahatsızlıklar olduğu gibi psikoterapi olmadan tedavi başarısı elde etmenin mümkün olmadığı rahatsızlıklar bulunduğunu belirtmek gerekir. Bu durum ancak bir Bütünsel Psikiyatrik Muayene sonrası belirlenebilir.
Ruh Sağlığı ve Hastalıklarıyala ilgili tüm tedaviler sadece tıp eğitimi sonrası Ruh Sağlığı ve Hastalıkları uzmanlık ihtisasını tamamlamış Uzman Hekimler tarafından yapılan Bütünsel Psikiyatrik Muayenesi sonrası uygulanabilir.
Kanıta dayalı veriler çerçevesinde kişinin tıbbi ve psikiyatrik öyküsü ve özgün özelliklerine göre bir tedavi planı oluşturulmasıdır. Bu tedavi planında ilaç tedavisi (ilaç seçimi, dozu ve süresi) ve/ veya psikoterapi planlanır.
Hastalığın çeşidi ve hastalık süresi gibi birçok faktör tedavi süresini etkileyebilmektedir. Ancak bir çok hastalık için ilk başvuruda tedavi süresi hedefi 6 ay-1 yıl veya 1-2 yıl arasında belirlenebilmektedir. Hastalığın çeşidi ve hastalık süresi gibi birçok faktör tedavi süresini etkileyebilmektedir.
Psikiyatride kullanılan ilaçlar tıpkı diğer rahatsızlıklarda kullanılan ilaçlar gibi çok aşamalı ilaç deneyleri sonrası kullanıma girer ve reçete edilebilirler. Psikiyatride kullanılan ilaçların büyük çoğunluğu günlük yaşamla uyumlu ve bağımlılık yapmayan tedavi edici ilaçlardır. Bağımlılık riski olan az sayıda ilaç vardır. Psikiyatrik ilaçlar mutlaka hekim kontrolünde kullanılmalıdır. İlaçların özellikleri içeriğinde moleküle göre değişir. Tedavinizde kullanılan ilaçla ilgili detaylı bilgileri psikiyatristinize başvurabilirsiniz.
Hayır. Tedavi planları kişiye özel oluşabilmektedir. Aynı hastalık için çok sayıda farklı molekül içeren ilaç alternatifi vardır. Hastanın bedensel hastalıkları, psikiyatrik öyküsü, tıbbı parametreleri ve eş tanıları dikkate alınarak ilaç tedavisi belirlenebilir. İlaç tedavisi planına kimi zaman başka bir ilaç veya psikoterapinin eklenmesi gerekebilir. İlaçların optimal dozu, doz artış hızı ve kullanım süresi tamamen kişiye özel olarak belirlenebilir.
Psikiyatrik tedaviyi sonlandırmak isteyebilirsiniz. Tedaviyi bırakma sürecinin sizi olumsuz etkilememesi için Uzman Hekim kontrolünde bırakmanız önerilir. Psikiyatrik ilaçların aniden kesilmesi her zaman önerilen birşey değildir.
Kişinin tedavi planı ancak Bütünsel Psikiyatrik Muayene ve Psikofarmakolojik Değerlendirme sonrası oluşturulabilir.
Bazı ruhsal hastalıklar ilaçsız , bazıları kısa süreli ilaç tedavisi ile tedavi edilebilir, bazı hastalıkların ise ilaç tedavisi olmadan tedavi edilmesi neredeyse imkansızdır.
Evet, yaygın görülen birçok ruhsal hastalığın tedavisi ilaç tedavisi + psikoterapi şeklinde yürütülebilmektedir.
Psikiyatride kullanılan ilaçlar bilimsel kontrollü çalışmalar sonucu kullanım onayı alabilir. Yüksek riskli ilaçlara kullanım onayı verilmez. Son yıllarda kullanılmaya başlanan, günlük yaşamla uyumlu ve günlük yaşam kalitesini anlamlı şekilde artıran bir çok ilaç vardır.
Tüm diğer ilaçlarda olduğu gibi psikiyatrik ilaçlarda da bazı yan etkiler görülebilir. Bunlar nadiren görülen yan etkiler olabileceği gibi bazen daha sık görülen geçici yan etkiler olabilmektedir. Bir çok hasta herhangi bir yan etki bildirmemektedir. Ancak tıpkı diğer ilaç kullanımlarında olabileceği gibi bazen bazı ilaç gruplarında ciddi yan etkiler olabilmektedir. Muhtemel yan etkiler konusunda doktorunuz sizi bilgilendirecektir. Beklenmeyen bir yan etki yaşadığınızda doktorunuzla iletişime geçebilirsiniz.
Evet, bazı hastalık durumlarında ilaç tedavisini ertelemek, tedavi sürecini olumsuz etkiler. Tedavinin uygun yöntem/yöntemlerle ve uygun zaman ve sürede uygulanması en etkili sonucu almak için önemlidir. Baş edemediğiniz psikiyatrik şikayetleriniz olduğunda psikiyatrik muayene ve gerekiyorsa tedavinin ertelenmemesi önerilir.